Në kuadër të ngjarjeve me rastin e shënimit solemn të festës shtetërore 24 Maji - Dita e iluministëve mbarësllavë të shenjtorëve Kirili dhe Metodi në Ohër, Qeveria e Republikës së Maqedonisë së Veriut mbajti panel diskutimi "Gjuha maqedonase në botën mbarësllave”, ku fjalim hyrës mbajti Kryeministri Kovaçevski.

Në vazhdim ua përcjellim fjalimin e plotë të Kryeministrit Kovaçevski:

„Të nderuar qytetarë,

Të nderuar përfaqësues të korit diplomatik,

Të nderuar profesorë, shkencëtarë, gjuhëtarë, shkrimtarë, mbrojtës dhe emancipues të përdorimit të gjuhës sonë shekullore maqedonase, simbol, kujdestar dhe vërtetim i identitetit tonë maqedonas, i atdheut tonë!

Të nderuar pjesëmarrës të panelit të sotëm "Gjuha maqedonase në botën mbarësllave",

përfaqësues të nderuar të mediave,

Urime dhe qoftë i përjetshëm 24 Maji, Dita e iluministëve mbarësllavë, vëllezërve të shenjtë Kiril dhe Metodi dhe dita e shkrimit mbarësllav!

Shenjtorët Kirili dhe Metodi janë domethënës për shkrim-leximin e të gjithë popujve sllavë, si krijues të shkrimit të parë sllav - gllagolitik, nga i cili buron edhe shkrim-leximi maqedonas.

Ata respektohen nga e gjithë bota kulturore në Evropën e sotme, për shkak të frymës së tyre kozmopolite, me të cilin u vendosën si urë lidhëse mes qytetërimit të Evropës Lindore dhe Perëndimore.

Por ajo që na bashkon çdo 24 Maj dhe pse jemi sot këtu - janë fillimet e shkrim-leximit maqedonas, të lidhura me veprimtarinë e Shkollës Letrare të Ohrit, universiteti i parë sllav në atë kohë, i themeluar pikërisht këtu, në Ohër. Dhe me veprën e themeluesit të saj, nxënësi i vëllezërve Kiril dhe Metodi, Shën Kliment Ohridski, i cili mori pasardhës të shumtë me kontribut të rëndësishëm në zhvillimin e shkrim-leximit maqedonas.

Nga periudha më e hershme e shkrim-leximit maqedonas, të cilën shkenca e shënon në shekullin e IX-të, përmes periudhës nga shekulli i XVI-të deri në shekullin e XX-të, që konsiderohet një periudhë parastandarde e gjuhës së shkruar maqedonase, përmes periudhës ndërmjet dy luftërave botërore kur Koço Racin, Kole Nedellkovski shkruajnë, ndërsa disa tekste dramatike janë interpretuar në gjuhën maqedonase, deri sot kur tashmë kemi një gjuhë maqedonase të standardizuar dhe të njohur ndërkombëtarisht, fakti është se maqedonasit si popull i veçantë, me zakonet e tyre, traditat kulturore, jetojnë në vendin e tyre maqedonas dhe flasin gjuhën e tyre maqedonase.

Faktet për rrënjët e thella të gjuhës maqedonase flasin përmes gramatikës së parë të shtypur maqedonase të Gjorgija Pulevskit, por edhe përmes intelektualëve maqedonas, si vëllezërve Milladonovci, Kuzman Shapkarev, Marko Cepenkov, të cilët krijuan një gjuhë të shkruar, paraardhës së gjuhës së ardhme të kodifikuar maqedonase. Ata flasin edhe përmes Kërste Petkov Misirkovit, i cili po bën standardizimin e parë të gjuhës së shkruar maqedonase.

2 gushti i vitit 1944, seanca e parë e KAÇKM-së, mbetet në historinë maqedonase, ndër të tjera, si dita kur gjuha maqedonase u shpall zyrtarisht gjuhë zyrtare e shtetit tonë maqedonas, pas së cilës, vitin e ardhshëm, alfabeti maqedonas dhe drejtshkrimi maqedonas u miratuan.

Dhe me këtë bëhet standardizimi përfundimtar i gjuhës maqedonase.

E gjithë kjo tregon se gjuha maqedonase është reale me historinë e saj të thellë dhe autenticitetin e saj!

Është kjo që është sot!

Dhe kjo do të jetë përgjithmonë!

“Gjuha është atdheu ynë më i plotë”! Do të thotë gjiganti ynë Bllazhe Koneski dhe do të na lërë të gjithëve amanet.

Gjuha maqedonase mbijetoi ndër shekuj falë faktit se njerëzit flisnin, tregonin, ritregonin dhe krijonin, krijonin vepra në gjuhën maqedonase.

Përmes gjuhës maqedonase mbijetojmë edhe ne maqedonasit.

Dhe përderisa ka njerëz që përdorin gjuhën maqedonase, ajo do të ekzistojë, dhe po ashtu do të ekzistojë edhe atdheu ynë unik, Republika e Maqedonisë së Veriut.

Prandaj, si Qeveri e përgjegjshme ndaj kësaj të kaluare të pasur kulturore e historike, tonën dhe popullit tonë, morëm vendime të vështira, shtetase, të guximshme, me të cilat fillimisht siguruam kufijtë territorialë përmes anëtarësimit në NATO, e më pas forcuam e mbrojtëm gjuhën dhe identitetin tonë përmes fillimit të bisedimeve me Bashkimin Evropian, vitin e kaluar.

Ne po ndjekim këtë rrugë për të siguruar cilësinë evropiane të jetës këtu në shtëpi. Dhe t'i mbajmë të rinjtë tanë, të jetojnë, studiojnë, punojnë në vendin e tyre të lindjes - në vend, por këtu në vendin e tyre. Që të jetë dikush që flet, shkruan dhe krijon në gjuhën amtare maqedonase, sot dhe gjithmonë - në vendlindjen e tij, si pjesë e Evropës.

Rruga e popullit tonë është e mundimshme, e shtruar me shumë dhimbje, sakrifica, jetë të dhuruara, luftëtarësh e krijuesish të njohur e të panjohur, që sot të kemi shtetin tonë maqedonas - dhe si popull maqedonas, të flasim gjuhën maqedonase dhe të njihet në tërë botën.

Dhe kjo është ajo që kemi arritur! Dhe tashmë është e qartë për të gjithë.

E vërteta për njohjen e gjuhës maqedonase, pastaj në Kombet e Bashkuara - dhe në Bashkimin Evropian, erdhi me Marrëveshjen për FRONTEKS-in, marrëveshje e parë e tillë ndërmjet Komisionit Evropian dhe Republikës së Maqedonisë së Veriut, në gjuhën maqedonase, pa yll ose fusnotë në atë marrëveshje.

Faktet flasin për të vërtetën se gjuha maqedonase sot është e barabartë me të gjitha gjuhët e tjera që fliten në Bashkimin Evropian.

Legjislacioni evropian është përkthyer edhe në gjuhën tonë amtare maqedonase.

Dhe kjo është ajo që kemi arritur! Dhe tashmë është e qartë për të gjithë.

Si Qeveri, ndoshta si asnjë Qeveri e deritanishme në Maqedoninë e pavarur, i dhamë dorë mendimit të brendshëm gjuhësor, letrar, shkencor dhe së bashku iu përgjigjëm amanetit të Koneskit për ruajtjen e gjuhës maqedonase, duke siguruar vazhdimësinë e saj.

Kontribut të rëndësishëm në emancipimin dhe avancimin e saj është propozim-ligji i ri për përdorimin e gjuhës maqedonase, teksti i të cilit tashmë është përcaktuar nga Qeveria.

Kemi marrë parasysh indikacionet e shkencës gjuhësore se nevojitet përforcimi i dukshëm i masave ligjore për kujdesin dhe përdorimin e gjuhës maqedonase dhe me këtë propozim ligj kemi paraparë zgjerimin e sferave ku gjuha standarde maqedonase dhe Duhet të përdoret shkrimi cirilik.

Faktet flasin për të vërtetën se gjuha maqedonase sot është e barabartë me të gjitha gjuhët e tjera që fliten në Bashkimin Evropian.

Legjislacioni evropian është përkthyer edhe në gjuhën tonë amtare maqedonase.

Ne jemi të vendosur të sigurojmë mbrojtje efektive, edukim, promovim dhe afirmim të gjuhës standarde maqedonase.

Krahas ndryshimeve të propozuara në Ligjin për shpërblimet shtetërore, prezantojmë edhe çmimin e ri shtetëror për njohje të arritjeve të larta profesionale dhe shkencore në fushën e gjuhës maqedonase në vend dhe jashtë saj, i cili do të mbajë emrin e themeluesit të shkenca moderne maqedonase e gjuhës, Bllazhe Koneski.

Gjatë mandatit të Qeverisë që udhëheq, kemi filluar edhe projektin për rindërtimin dhe rivitalizimin e shkollës së vjetër “Dimitar Vllahov” në fshatin Lubojnë, gjegjësisht përshtatjen e saj në Qendër për Promovimin e Gjuhës Maqedonase.

Përkundër faktit se jemi duke vepruar në kohë të krizës globale, botërore, ekonomike dhe energjetike, me mjete buxhetore kemi mbështetur digjitalizimin e të gjitha dosjeve të kartelave në Institutin e Gjuhës Maqedonase “Kërste Misirkov”, me qëllim që të arrihet mbrojtja e përhershme e rreth 5 milionë shënime të vlefshme të teksteve më të vjetra, por edhe të vjetra maqedonase, të shënimeve dialektore, madje disa prej tyre janë të shekullit të 14-të.

Në kohën e mandatit tonë 5-vjeçar, tashmë e dini se “Fjalori interpretues i gjuhës maqedonase” i digjitalizuar është vendosur në një platformë interneti.

Është digjitalizuar edhe drejtshkrimi maqedonisht.

Pas më shumë se 24 vitesh, në Institutin e Gjuhës Maqedonase mundësoëm punësimin e 17 të rinjve, master, doktorantë dhe doktorë të shkencave në maqedonase.

Ne do të vazhdojmë me punësimin në Institut edhe këtë vit.

E kemi sjell edhe ditën e gjuhës maqedonase, 5 majin, për nder të 5 majit 1945, kur qeveria e atëhershme e zyrtarizoi shkrimin modern maqedonas, gjegjësisht shpalli alfabetin modern të gjuhës maqedonase.

Mund të vazhdoj edhe më tej.

Por kështu kujdesemi për shkrim-leximin tonë dhe gjuhën maqedonase, përmes veprave.

Ljudmil Spasov dhe të gjithë anëtarët e Këshillit i falënderoj për bashkëpunimin e dobishëm dhe domethënës me Këshillin për gjuhën maqedonase, në përpjekjet për politika sa më cilësore të Qeverisë, në fushën e mbrojtjes, edukimit dhe afirmimit të gjuhën standarde maqedonase.

Këtu personalisht dua t'ju them se unë si Kryeministër dhe ne si Qeveri jemi të hapur për bashkëpunim parimor dhe konstruktiv me secilin prej jush këtu dhe me institucionet, fakultetet, institutet, universitetet nga vini.

Sepse unë dua që ju të dini se kur bëhet fjalë për kërkimet tona të identitetit, ndjeshmëritë tona janë të njëjta. Siç, besoj, përcaktimet tona janë të njëjta - të përparojmë si maqedonas që flasin, shkruajnë dhe krijojnë në gjuhën maqedonase, në familjen evropiane të kombeve dhe shteteve, ku i përkasim.

Ne po ecim përpara, po ecim përpara, rruga është bërë shumë kohë më parë, që nga shenjtorët Kirili dhe Metodi, të cilët konsiderohen si themelues të ndërkulturalizmit evropian, të cilin ne tashmë e praktikojmë. Dhe ajo që duhet të bëjmë - është - të vazhdojmë përpara!

Para jush, para nesh, shanset janë më reale se kurrë, shkencëtarë, gjuhëtarë, shkrimtarë, artistë maqedonas për të punuar dhe krijuar mes kolegëve evropianë, në fushën e gjerë evropiane të mundësive të reja, të cilat hapin perspektiva të reja dhe domethënëse për të sotmen dhe për gjeneratat e ardhshme.

Unë vij edhe nga shkenca, megjithëse nga një fushë tjetër shkencore, por e di se sa e rëndësishme është hapësira e veprimit, ku ne e kuptojmë veten, e realizojmë veten por edhe e tejkalojmë veten, përmes ndërveprimit, përvojave dhe mundësive për bashkëpunim.

Besoj në mbështetjen tuaj në këtë rrugë, e cila është shumë domethënëse për prosperitetin e qytetarëve dhe të vendit.

Faleminderit për vëmendjen, për nderin që më bëtë dhe pres me padurim një debat të suksesshëm në këtë panel”.