Ми претставува чест што можам да учествувам во генералната дебата во годината во која ја обележуваме 70-та годишнина од основањето на Обединетите нации, дваесеттата годишнина од Пекиншката конференција, деценија и пол од усвојувањето на Милениумската декларација и една деценија од Светскиот самит во 2005 година.

Од 1945 година и крајот на разурнувачката војна што ги одзеде животите на повеќе од педесет милиони луѓе, Обединетите нации, цврсто посветени на промовирање на слободата од сиромаштија и слободата од страв, се етаблираат како неуморна движечка сила зад меѓународната заедница и позитивните промени во светот.

Критичарите на мисијата на ОН велат дека живееме во свет каде во одредени делови конфликтите се повторуваат, влијаејќи врз животите на милиони луѓе, во кој се појавуваат нови конфликти што влијаат врз други милиони животи. Свет каде распространувањето на оружјето загрозува невини животи и го поткопува економскиот развој, свет каде има сиромаштија, недостиг на колективна волја за договарање за прашањата што влијаат врз сите нас, како што се климатските промени. Живееме во свет на десетици милиони бегалци и раселени лица.

И покрај сето ова, јас не мислам дека Обединетите нации не успеаја во својата мисија. Напротив, организацијата ги реши или ги олесни и продолжува да го прави тоа, тешките ситуации и прашања кои никој од нас немаше да ги реши сам. И затоа ние редовно се среќаваме тука во Њујорк да дискутираме и да развиваме инструменти за тоа како ние, Обединетите нации, може подобро да се справиме со постојните и со новите предизвици од различна природа. Неуспесите не се само на нашата организација, туку главно на земјите-членки поради недостигот на политичка волја и понекогаш, храброст, за смели, но неопходни одлуки.

Нашите заеднички напори треба да бидат насочени кон зацврстување на системот за нивна гаранција, гледајќи ги и на индивидуално и преку колективното ниво (како на пример правото на именување кое е и индивидуално, а преку тоа и колективно)  и ние траба да ја дадеме целата наша поддршка кон напорите насочени кон тоа заштитата на човековите права да биде во сржта на стратегиите и оперативните активности на ОН.

Екселенции,

Она што нам ни е потребно и за сегашноста и за иднината е ООН да продолжи да ја игра својата улога на глобален лидер, за добробитта на човештвото. Во тој контекст, охрабрувачки е што земјите-членки одлучија да му дадат поголема улога на Генералното собрание во претстојниот избор на следниот генерален секретар. Имајќи го предвид фактот дека ниту еден Генерален секретар досега не бил избран од источно-европската група, ние силно го поддржуваме барањето на нашата група во таа насока. Република Македонија останува посветен поддржувач на мултилатерализмот со ОН во неговата средина и верува во предностите што мултилатерализмот му ги носи на светот. Тоа останува главниот принцип на нашата надворешна политика.

Екселенции,

Иако живееме во досега невидена ера на технологија, каде иновациите се бескрајни и ги прават нашите животи полесни, додека примери за посветеноста на научната заедница, како што беше ситуацијата со вакцината за ебола, донесоа надеж и можен лек, човештвото сѐ уште се соочува со прашања што им се закануваат на меѓународниот мир и стабилност, им се закануваат на нашиот развој и просперитет, ѝ се закануваат на нашата иднина. Во овој сѐ поглобализиран свет, каде денешните вести се веќе минато, каде никој не е изолиран од проблемите на другите, нам ни треба храбра промена во нашите политики.

Политиката на ПОСВЕТЕНОСТ, СОРАБОТКА И МУДРОСТ кон решавањето проблеми треба да биде нашата заедничка опција, и тоа преку проактивен пристап и максимален ангажман.

Потребно е да важи политиката на почитување и репроцетитет. Младите не смеат да бидат на линија на огнот во предизвиците помеѓу големите. Принципите на секој народ односно држава треба да бидат уважувани. Секоја држава има своја автохтона политика и таа се утврдува на избори низ демократија и неможе да биде вештачки наметната. Не преку уцени. Таа демократија извира природно од народот и неговата слобода да избере, од неговата волја да одлучи самостојно  и Организацијата на ОН мора да продолжат во негувањето на тој принцип, во заштитата на демократијата. 

Господине претседателе, 

Цврстите морални вредности треба да се носечки темели кои ќе ја артикулираат новата светска ралност и тие во својата суштина ги имаат фактите за слободата и човековите права за хуманоста и солидарност. Од искуствата во изминатите 70 години најногу преку работата на Организацијата на ОН и нејзините тела би требало сите земји членки колку што можат посветено да помогнат во обликувањето на реформите на ООН како светска организација на држави и народи кои слободно соработуваат меѓусебе. Идниот свет треба да биде повеќе слоен и мултитоларен, без безмислени војни за реставрација на минатото и слично заради што страдаат цели народи. Ние треба да се соочиме со реалноста и да ја подготвиме иднината за нашите потомства. Новиот човек треба да биде самосвесен, способен да сонува, да има идеали, мотив, стремеж, оти без нив не е возможен живот со полн капацитет. Да сочуствува со другите, а без солидарност ги отвораме вратите на деструкцијата и автодеструкцијата. Човечноста мора да се менува на секој начин  и секаде и секогаш.

Почитувани

Секој ден ме известуваа за илјадници стотини илјади  убиени, ранети масакрирани, раселени луѓе. Бројките на купче иако се доволни секого да уплашат сепак се само апстрактни доколку заборавиме дека секој од тие стотици илјади е всушност поединечен човечки живот кој бил насилно прекинат. Секој од нив уште утре може да биде било кој од нас и овде и во нашите земји. Затоа мора да останеме одговорни луѓе со развиена совест за своите лични постапки, за политиките што ги водиме, за партнерствата што ги склопуваме, за последиците што ги предизвикуваме сосовите одлуки. 

Би сакал да истакнам дека  Регионот на Југоисточна Европа, влегува во фаза на позитивен развој и генерално, националните и регионалните примарни цели се веќе исполнети или се на дофат. И покрај ваквиот напредок, одредени долготрајни, нерешени или делумно решени билатерални прашања имаат јасен негативен одраз врз нашата сегашност и блиска иднина, а за Република Македонија која се соочува со отворен спор, тоа се покажа како сериозна пречка за интеграциите во меѓународни организации. Тоа претставува оптоварување за напредокот за градење на капацитети за превенција од нарушување на стабилноста, и тоа во мигови на големи глобални искушенија.

Нашиот регион се соочува со два клучни стратешки и глобални предизвици, првиот е кризата со мигрантите и бегалците и вториот многу поопасен, аспирациите за посилен продор на ИСИС во Европа, кои појавуваат сериозни опасности за влијание на економијата и одржливиот развој, но многу пострашно преку агендата на ИСИС за рушење на општествата базирани на универзалните вредности и принципи кои ги штити ООН.

Денес не само мојата земја, туку и Балканот и целата Европа е соочена со илјадници бегалци, деца, жени, стари луѓе, семејства кои бегаат од крвопролевањата во нивната земја. Од почетокот на оваа година речиси 200.000 луѓе, главно Сиријци, минаа низ Република Македонија. Соседите на Сирија, на пример Либан, Турција, Јордан, се силно погодени, а првите знаци на општествена тежина се чувствуваат и во балканските земји, чии што економии не може долго изолирани да се справуваат со состојбите.

Но ние мораме да дадеме суштина на извинувањето и жалењето за изгубените и неповратни животи, суштина преку конкретни потези и чекори.

Од наша страна, ние ќе направиме сѐ што можеме за да им помогнеме на овие луѓе кои имаат потреба, луѓе кои го бараат својот мир, својата надеж за безбедно патување, за безбеден и пристоен живот. Без разлики на економскиот и одржливиот аспект ние се трудиме да придонесеме за помош кон нив, надминувајќи и санкционирајќи одредени слабости во системот кој е поставен, но со силна посветеност да се придонесе во креирање на излезни позитивни решенија за овие лица согласно нивните потреби. Но, ние не можеме да го направиме тоа сами. Справувањето со овој проблем претпоставува посилен ангажман на Европската Унија во соработка со балканските земји, која би била од значење за засилување на соработката на конкретни нивоа. На тој начин, од овој предизвик ќе се извлечат позитивни ефекти кои покрај помагање на лицата во несреќа, ќе значат и конкретно унапредување на стандардите во балканските земји и имплементација на европските вредности и пристапи кај земјите аспиранти за членство. Низ соработка до решенија. Но круцијално, единствениот начин да ја решиме бегалската криза е Европа итно да се сврти кон главната причина за нивното страдање – во случајов сирискиот конфликт.Решението е во изборот, а никако проблемот не смее да се лоцира на места кои се само рефлекс офносно ефект од вистинската негова причина.  Постојните разлики околу решението мора да се стават настрана. Потребна ни е обединетост, заедничка позиција на Обединетите нации, на Советот за безбедност, како во примерот со позитивниот резултат со спогодбата за елиминација на хемиското оружје во Сирија, ситуацијата каде дипломатијата оствари силна победа.

Господине претседател,

Ситуацијата на Блискиот Исток останува сериозен проблем. Таа се влоши се појавата на ИСИС и нивниот распространет терор во регионот. Оваа безбедносна закана пред нас го постави предизвикот на странски борци, нови терористички закани, верска нетолеранција, насилен екстремизам, расна омраза. ИСИС не е закана само за Блискиот Исток, таа стана глобална закана на која никој од нас не е имун, а особено земјите од Југоисточна Европа каде што веќе ги имаме и првите отворени аспирации за поголема пенетрација на ИСИС, но и остварување на поголемо влијание кај населението заради регрутација, факти кои може да имаат сериозно влијание во нарушување на стабилноста на мултиетничките општества. Затоа, враќањето на мирот и стабилноста на Блискиот Исток, особено во Сирија и Ирак, е прашање од најголема важност. Позитивниот развој со договорот П5+1 со Иран за нуклеарната програма  сигнализира дека другите прашања на блискиот исток може успешно да бидат решени. Од друга страна, во меѓувреме е потребна конкретна демонстрација на политиката на превенција на конфликти, за која расправавме токму во ОН, и тоа токму во нашиот регион. Со заеднички ангажман на ОН, колективните системи за безбедност, но пред се преку соработка на безбедносните служби од регионот треба да се елиминира опасноста од радикализамот во било кој облик, ширењето на платформата на ИСИС, но и превенирање на изолирани конфликти или обиди за дестабилизација во овој регион. Акциите за сузбивање на јадрата на оваа организација кои се спроведуваат во земјите од регионот се позитивен исчекор, но треба да се продолжи и со правилен пристап кон населението кое е цел на нивната идеолошка индоктринација преку едукација, давање на можности и социјална инклузија базирана на вредностите на ОН.

Господине претседател,

Југоисточна Европа треба трајно да ја осигура својата стабилност и да граби кон економски напредок. Решавањето на отворените прашања, и тоа врз база на принципите на ОН, во што побрз период, треба да биде стратешки приоритет и предмет на интерес на ОН. 

Република Македонија останува активен и конструктивен актер во регионалното опкружување, давајќи значителен придонес на натамошното продлабочување на добрососедските односи, регионалната соработка и зацврстувањето на регионалната безбедност. Оваа година ние претседаваме со Централно Европската Иницијатива и се фокусираме на афирмирање и промовирање на регионалната поврзаност, развој на инфраструктурните и енергетски врски и одржливиот развој во регионот.

Главната стратегиска и надворешно-политичка цел на Република Македонија останува нашето членство во ЕУ и НАТО. Сите реформи преземени во земјата се во согласност со таа цел. Сите внатрешно-политички проблеми се решаваат во тој дух. Сепак, без оглед на внатрешно-политичките предизвици со кои се соочуваме, дозволете ми да подвлечам дека не треба да има препрека на нашиот пат кон Евро-атлантската заедница на нации.

Дами и господа,

Едно нерешено прашање, кое за жал стои на патот на трајна стабилизација на нашиот регион, и директно влијае врз мојата земја и сѐ уште стои во агендата на ОН, за жал, е разликата со Грција околу името на мојата земја.

Решавањето на разликите со нашиот јужен сосед е наш приоритет, во рамките на границите на резолуциите на ОН и согласно меѓународното право, кои го дефинираат решението кое е предмет на разговори и взаемно прифатливото решение.

Нашата позиција е добро позната. Таа е во контекст на реалноста дека ние сме Македонци, говориме македонски јазик и живееме во држава со  уставно име, Република Македонија. Меѓународното право треба да се почитува од сите и во сите случаи, а не наменски. Оттука одлуката на Меѓународниот суд да правдата донесена во  корист на мојата земја треба да се почитува од сите членки на оваа организација, посебно затоа што токму тој суд е основан од Организацијата на ООН и тој треба да е гарантот на спроведувањето на правдата и на биалтералните договори склучувани под покровителство на ООН. Во спротивно довербата во Светската организација и нејзините тела и органи ќе опаѓа и ќе се остава простор на сите оние скептици кои ги споменав и кои пробуваат неправедно и намерно да го оспоруваат нејзиното работење. Мојата земја, Република Македонија, во последните 25 години откако прогласи независност помина низ сопствена внатрешна, но и низ регионална европска и светска позиција. Не е добро да се добие впечаток дека Организацијата на ОН стојат настрана од овој процес кои силно ги попречува македонските апсирации за подобра иднина за граѓаните. Процес кој добива една поинаква димензија непочитувајќи го меѓународното право и правејќи преседант  кој понатаму може лесно да се злоупотребуваат за внесување дополнителна нестабилност насекаде. 

Треба сериозен ангажман за да се мотивира Грција да пристапи кон решавање на ова прашање имајќи ја во предвид инертноста која во дел  е резултат на причини заради неповолната економска состојба и објективните предизвици со кои се соочуваат. Но и во еден дел и заради предолгото игнорирање на  ова прашање од меѓународната јавност и недостатокот на конкретен пристап на клучните играчи кои можат да помогнат, а кои не го приоритизираат ова прашање. Треба да најдеме решение како две пријателски земји кои освен овој немаат друг проблем треба да се почитуваме и да соработуваме, да разговараме во еден позитивен дух  на пријателство и соработка со сите земји во регионот. Мора да продолжи да се движи мојата земја остварувајќи ги своите цели и заложби за добробит на нашата држава но и на целиот регион. 

Би сакал да ја повикам новата Влада во Грција, како што правевме и во претходните случаи, во духот на добрососедските односи и пријателството, да го решиме ова нерешено прашање како одговорни лидери и држави пред нашите народи. Како соседи, почитувајќи ја Времената спогодба од 1995 година како темел на нашите односи, ние неодамна договоривме список на практични мерки за градење доверба кои ќе бидат спроведени меѓу нашите земји, позитивен чекор што може да доведе до создавање погодна клима за надминување на разликите во врска со името. Се надевам овој пристап ќе продолжи и со новата грчка Влада, а предрасудите ќе се надминат. 

Денешните генерации политичари од двете страни треба да направат овој спор кој е произведен пред 24 години како класична политизација и инструмент кој во минатото требало некому да обезбеди поени во политичката агенда, може да има решение кое ќе е одржливо, балансирано и најбитно взаемно прифатливо и кое ќе го подржат граѓаните на нашите земји и кое ќе обезбеди суштински напредок за Република Македонија, позитивен исчекор на Грција во инвестирањето во гарантирано стабилно регионално опкружување.

Ова решение ќе придонесе во цврстината на регионот и подигнување на капацитетите за отфрлање на предизвиците со загрозувањето на стабилноста од страна на радикални елементи, подобро остварување на меѓународните конвенции за универзалните права и посилен систем за одговор на хуманитарните предизвици.

Со таква една трајна стабилизација широко ќе се отворат можностите за реализација на економски напредок, за поголема соработка на сите земји во регионот во трговската размена и соработката на полето на инвестициите.  Сите ние треба да се стремиме кон реализација на крупни економски инфраструктурни проекти, кои ќе опфаќаат поголем број на држави, и со чија што имплементација следствено ќе се влијае на зголемување на бруто домашниот производ на сите земји партиципиенти и ќе се обезбеди отворање на десетици илјади нови работни места. 

На тој начин ќе продолжиме со стратешките цели за намалување на невработеноста која е суштинска цел од првиот ден на мојот ангажман во политичкиот живот, цел за која ние постигнуваме огромни успеси и напредок во изминатиот период. Иако може да звучи нескромно може да кажам дека сме една од позитивните економски изненадувања во Европа, привлекување на инвестиции, развој инвестиции во крупни проекти од инфраструктурата и други гранки, за подигнување на економскиот стандард на граѓаните, за развој во образованието и културата и во унапредување на стандардите во секоја сфера кои ќе донесат корист и за земјите и за регионот. 

Затоа, дозволете ми уште еднаш да апелирам тука, во Обединетите нации, додека се потсетуваме на принципите и целите на организацијата, дека двете земји мора целосно да го искористат меѓународното право и правда во решавањето на ова прашање на одговорен начин, почитувајќи ги притоа разликите во нашите позиции, а сепак во обид за нивно надминување, верувајќи во европските вредности и во нашата заедничка иднина.

Господине претседател,

Оваа година, под Ваше водство, Генералното собрание на Обединетите нации ќе мора да работи на многу прашања што се од клучна важност за сите нас. Во таа насока, дозволете ми да ја потенцирам нашата поддршка и да Ви посакам успех на сите. Република Македонија ќе продолжи да работи заедно со сите земји-членки на ОН за зацврстување на меѓународниот мир и безбедност, промовирајќи ги човековите права и постигнувајќи ги глобалните развојни цели.

На крај, би сакал да ја искажам нашата благодарност за водството и неуморните напори на Генералниот секретар на ОН во водењето на нашата организација.